تأثیر سن بر باروری و بارداری

اوج سن باروری یک زن بین اواخر نوجوانی و اواخر دهه ۲۰ زندگی‌اش است و از آن به بعد، قدرت باروری شروع به کمترشدن می‌کند. با رسیدن به اواسط دهه ۳۰، این افت توانایی، سریع‌تر می‌شود. با رسیدن به ۴۵ سالگی، باروری یک زن آن‌قدر کاهش پیدا کرده که به‌صورت طبیعی باردارشدن، تقریباً غیرممکن است.
شما به‌عنوان یک زن وقتی به دنیا آمدید، تعداد مشخصی تخمک در تخمدان‌های خود داشتید. تعداد این تخمک‌ها با بالارفتن سن، کم می‌شود. همچنین تخمک‌های باقیمانده بیشتر احتمال دارد دارای کروموزوم‌های غیرعادی باشند و با بالاتر رفتن سن، بیشتر احتمال دارد شما دچار بیماری‌ها و عوارضی شوید که بر بارداری اثر می‌گذارند، مثلاً فیبروم رحم و اندومتریوز.

افزایش سن چه اثری بر شانس باروری می‌گذارد؟

در مورد زوج‌های سالمی که در اوایل دهه ۲۰ یا ۳۰ زندگی خود هستند، تقریباً یک‌چهارم خانم‌ها در هر سیکل قاعدگی خود می‌توانند باردار شوند. در سن ۴۰ سالگی، حدود یک‌دهم خانم‌ها می‌توانند در هر سیکل قاعدگی خود باردار شوند. قدرت باروری یک مرد نیز با افزایش سن کمتر می‌شود، اما نه به صورتی که قابل‌پیش‌بینی باشد.

چه زمانی ارزیابی ناباروری لازم است؟

اگر بالای ۳۵ سال دارید و بعد از ۶ ماه تلاش برای باردارشدن هنوز موفق نشده‌اید، در مورد ارزیابی از جهت ناباروری با پزشک زنان مشورت کنید.
اگر بالای ۴۰ سال دارید، توصیه می‌کنیم پیش از تلاش برای باردارشدن جهت ارزیابی به پزشک زنان مراجعه نمایید. این توصیه خصوصاً اگر مشکلی دارید که می‌تواند بر بارداری شما اثر بگذارد (مثلاً اندومتریوز) بسیار مهم است.

ارزیابی ناباروری چگونه است؟

طی این ارزیابی شما معاینه فیزیکی می‌شوید و تست‌هایی از شما گرفته می‌شود تا علت ناباروری مشخص گردد. اگر علتی پیدا شده، درمان لازم خواهد بود. در خیلی از موارد، ناباروری با موفقیت قابل‌درمان است حتی اگر علتی پیدا نشود. اما احتمال موفقیت در این درمان‌ها با بالارفتن سن، کمتر می‌شود.

خطرات احتمالی بارداری در سنین بالا

بارداری در سن بالا با ریسک بیشتری همراه است. اما همه این ریسک‌ها به یکباره افزایش پیدا نمی‌کنند. برخی از ریسک‌ها تا سن ۴۰ سالگی یا بیشتر، افزایش نمی‌یابند. مثلاً آنهایی که بعد از ۴۰ سالگی باردار می‌شوند بیشتر احتمال دارد دچار پره اکلامپسی شوند. بارداری در سنین بالا می‌تواند بر سلامت جنین نیز اثر بگذارد.

چرا ریسک عوارض بارداری با افزایش سن بیشتر می‌شود؟

افرادی که در سنین بالاتری هستند، معمولاً مشکلات سلامتی بیشتری نسبت به جوان‌ترها دارند. مثلاً فشارخون بالا در افراد سن بالا بیشتر است. داشتن فشارخون بالا پیش از بارداری می‌تواند ریسک پره اکلامپسی را بیشتر کند. اما مطالعات نشان می‌دهند افراد در سنین بالا حتی اگر عارضهٔ خاصی نداشته باشند باز هم احتمال دارد بارداری‌های سخت‌تری داشته باشند.

چگونه می‌توان ریسک پره اکلامپسی را کاهش داد؟

اگر سنتان بالاست (۳۵ سال یا بیشتر) و ریسک فاکتورهای پره اکلامپسی را دارید، پزشکتان توصیه خواهد کرد طی بارداری آسپرین بچه مصرف کنید.

نقص‌های مادرزادی

ریسک کلی داشتن بچه‌ای با یک اختلال کروموزومی کم است، اما با افزایش سن این ریسک بیشتر می‌شود. یک اختلال کروموزومی می‌تواند منجر به عوارض ژنتیکی مانند سندرم داون (تریزومی ۲۱)، سندرم پاتو (تریزومی ۱۳) و سندرم ادواردز (تریزومی ۱۸) شود.

سندرم داون چقدر شایع است؟

سندرم داون شایع‌ترین اختلال ژنتیکی است که در اثر بارداری در سن بالا رخ می‌دهد. ریسک سندرم داون از جهت سن بارداری به این صورت است:
. ۱ از ۱۲۵۰ در ۲۰ سالگی
. ۱ از ۱۰۰۰ در ۲۵ سالگی
. ۱ از ۷۱۴ در ۳۰ سالگی
. ۱ از ۲۹۴ در ۳۵ سالگی
.۱ از ۸۶ در ۴۰ سالگی

بررسی‌های پیش از بارداری

. غربالگری‌های پیش از زایمان، ریسک‌های مربوط به نقص‌های مادرزادی یا اختلالات ژنتیکی را ارزیابی می‌کنند. این غربالگری‌ها را می‌توانید پیش از بارداری و حین بارداری انجام دهید.
. تست‌های تشخیصی پیش از زایمان می‌توانند نقص مادرزادی یا اختلال ژنتیکی را شناسایی کنند.

آیا لازم است تست ژنتیک بدهم؟

هم غربالگری و هم تست تشخیصی در هر بارداری توصیه می‌شوند. لزومی ندارد حتماً سن خاصی داشته باشید یا سابقه یک اختلال ژنتیکی در خانواده‌تان باشد تا این تست‌ها را انجام بدهید.

دیگر خطرات بارداری در سنین بالا چیست؟

ریسک سقط‌جنین و مرده‌زایی در افراد بالای ۳۵ سال بیشتر است. همچنین در سن بالاتر، احتمال چندقلوزایی نیز بیشتر می‌شود، چون با افزایش سن تخمدان‌ها بیشتر احتمال دارد که هر ماه بیشتر از یک تخمک آزاد کنند. برخی از درمان‌های نازایی نیز احتمال چندقلوزایی را افزایش می‌دهند. هر چند چندقلوزایی مشکلی ندارد؛ اما این بارداری‌ها می‌توانند ریسک زایمان زودرس را بالا ببرند.

چرا مراقبت‌های پیش از زایمان مهم هستند؟

چکاپ‌ها و مراقبت‌های منظم پیش از زایمان به شما کمک می‌کنند احتمال به‌دنیاآوردن کودکی سالم را افزایش دهید. در هر ویزیت، سلامت شما و جنینتان بررسی می‌شود. این مراجعات منظم کمک می‌کنند مشکلات احتمالی زودتر شناسایی شده و اقدامات در جهت درمان آنها انجام شوند.
اگر از قبل عارضه یا بیماری داشته باشید یا حین بارداری برای شما مشکلی پیش بیاید، لازم است چکاپ‌ها با فواصل کمتری انجام شوند. یک سری از تست‌ها در اواخر بارداری کمک می‌کنند خیالتان راحت شود که جنین شما همچنان سالم است.

سن شما چه اثری بر زایمان و وضع‌حملتان می‌گذارد؟

اگر ۴۰ سال یا بیشتر دارید، پزشکتان توصیه می‌کند در هفته ۳۹ زایمان کنید تا ریسک مرده‌زایی کمتر شود. اگر بارداری شما مشکل خاصی نداشته باشد می‌توانید طبیعی زایمان کنید. داشتن سن بالا به‌خودی‌خود به این معنی نیست که لازم است سزارین شوید.

---